Μαθήματα Ενότητας
Στην ενότητα αυτή θα μάθεις:
- Για την κίνηση των σωμάτων με μικρή ή μεγάλη ταχύτητα.
- Ότι η ταχύτητα ενός σώματος εξαρτάται από το χρονικό διάστημα που χρειάζεται ένα σώμα για να διανύσει μία απόσταση.
- Τα αποτελέσματα των δυνάμεων
- Τι συμβαίνει όταν προσπαθούμε να κινήσουμε ένα σώμα και τι είναι η τριβή.
- Για τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η πίεση.
- Ότι τα υγρά λόγω του βάρους τους δημιουργούν πίεση.
- Τι είναι η υδροστατική.
- Ότι ο αέρας έχει βάρος και γι’ αυτό προκαλεί πίεση, που την ονομάζουμε «ατμοσφαιρική».
Η ταχύτητα
Λεξιλόγιο: ταχύτητα, χρόνος, απόσταση, κίνηση, κινητό σώμα
Τι θα ερευνήσω:
- Ποια παραδείγματα κίνησης σωμάτων με μεγάλη ή μικρή ταχύτητα μπορώ να σκεφτώ;
- Ποια είναι η σχέση του χρόνου που χρειάζεται ένα κινητό, για να διανύσει μια απόσταση με την ταχύτητά του;
ΥΛΙΚΑ ΠΟΥ ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙ ΚΑΘΕ ΟΜΑΔΑ:
- μπάλα
- χρονόμετρο
- μετροταινία
Εκτίμηση της ταχύτητας
Για να εκτιμήσουμε πόσο γρήγορα κινείται ένα σώμα πρέπει να γνωρίζουμε δύο μεγέθη:
• την απόσταση που διανύει
• το χρόνο που χρειάστηκε για να τη διανύσει.
Η ταχύτητα ενός σώματος μας δείχνει την απόσταση που διανύει ένα σώμα στη μονάδα του χρόνου.
Πειραματική δραστηριότητα
Πείραμα: Η μέτρηση της ταχύτητας
Πατήστε στις παρακάτω καρτέλες για να εκτελέσετε δύο δραστηριότητες οι οποίες θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε το φυσικό μέγεθος «ταχύτητα»
Δραστηριότητα 1
Με έναν συμμαθητή σας, σημειώστε ένα μήκος περίπου 1 μέτρου στο πάτωμα. Βάλτε ένα μικρό κομμάτι κολλητικής ταινίας στο ένα άκρο και ένα μικρό κομμάτι μιας άλλης κολλητικής ταινίας στο άλλο άκρο. Ένας από εσάς θα πρέπει να αρχίσει να κυλάει μια μπάλα προς το πρώτο κομμάτι ταινίας. Όταν η μπάλα περάσει από το πρώτο κομμάτι της ταινίας, το δεύτερο άτομο θα πρέπει να αρχίσει να μετράει, όπως: «χίλια ένα, χίλια δύο, ….» Σταματήστε να μετράτε όταν η μπάλα φτάσει στο δεύτερο κομμάτι της ταινίας.
Πόσο χρόνο έκανε η μπάλα να διασχίσει την απόσταση του 1 μέτρου;
Απάντηση: __________________________________________________________
Τώρα κάντε έναν υπολογισμό. Διαιρέστε την απόσταση που διένυσε η μπάλα (1 μέτρο) με το χρόνο που χρειάστηκε για να διανύσει αυτή την απόσταση (όσα δευτερόλεπτα κι αν μετρήσατε).
Δραστηριότητα 2
Τώρα θα κάνεις κάτι που μοιάζει πολύ με την δραστηριότητα 1, με μια μικρή αλλαγή. Αυτή τη φορά τοποθετήστε απλώς ένα κομμάτι κολλητικής ταινίας στο πάτωμα. Ένας/ μία συμμαθητής /συμμαθήτριά σας κυλά τη μπάλα προς το κομμάτι της ταινίας. Ο δεύτερος σύντροφος αρχίζει να μετράει, όπως πριν, όταν η μπάλα περάσει αυτό το κομμάτι της ταινίας. Συνεχίστε να μετράτε μέχρι η μπάλα να σταματήσει να κυλάει.
Καταγράψτε το χρόνο που μετρήσατε;:
Απάντηση: __________________________________________________________
Μετρήστε την συνολική απόσταση που διένυσε η μπάλα από τη στιγμή που πέρασε από την ταινία μέχρι να σταματήσει.
Καταγράψτε το χρόνο που μετρήσατε εδώ:
Απάντηση: __________________________________________________________
Τώρα κάντε έναν υπολογισμό. Διαιρέστε την απόσταση που διένυσε η μπάλα (1 μέτρο) με το χρόνο που χρειάστηκε για να διανύσει αυτή την απόσταση (όσα δευτερόλεπτα κι αν μετρήσατε).
Εργασίες για το σπίτι
Εργασία 1
Ο σύλλογος γονέων του σχολείου σου διοργανώνει ποδηλατικούς αγώνες. Η τάξη σου αποφασίζει να τοποθετήσει εσένα ως υπεύθυνο για να διαπιστώσεις την ταχύτητα του κάθε διαγωνιζόμενου. Αν γνωρίζεις το μήκος της συνολικής διαδρομής, τι όργανα θα χρειαστεί να έχεις μαζί σου για να φέρεις σε πέρας την αποστολή σου;
Εργασία 2
Με τι κριτήριο θα αποφασίσεις ποιος είναι ο πιο γρήγορος ποδηλάτης ή ποδηλάτισσα;
Εργασία 3
Ένας αγρότης μεταφέρει τα πορτοκάλια του στην κοντινή πόλη με ένα φορτηγό. Στον επαρχιακό δρόμο που κινήθηκε, το όριο ταχύτητας είναι 50 χιλιόμετρα την ώρα. Αν ξέρεις ότι όταν ξεκίνησε το ρολόι του έδειχνε δέκα και τέταρτο, ενώ όταν έφτασε έδειχνε δώδεκα και τέταρτο, τι άλλο θα πρέπει να γνωρίζεις για να διαπιστώσεις εάν ξεπέρασε το όριο ταχύτητας;
Εργασία 4
Το οδόμετρο στο κοντέρ του αυτοκινήτου έγραφε στην αρχή της διαδρομής 1 81.345 χιλιόμετρα, ενώ στο τέλος της διαδρομής 1 81.425 χιλιόμετρα. Μπορείς να διαπιστώσεις εάν τελικά ο αγρότης τήρησε το όριο ταχύτητας;
Εργασία 5
Ο Γρηγόρης ισχυρίζεται ότι ακόμα και τα αντικείμενα που φαίνονται σε εμάς ακίνητα, «κρύβουν» μέσα τους κάποιους πρωταθλητές της ταχύτηταςΙ Μπορείς να ερμηνεύσεις τη δήλωσή του χρησιμοποιώντας επιστημονικούς όρους;
Εργασία 6
Ο Γιάννης και η φίλη του η Ηρώ μένουν στην Αθήνα. Ένα Σαββατοκύριακο πήγαν εκδρομή με τους γονείς τους, ο Γιάννης στα Γιάννενα, που απέχουν 435 km από την Αθήνα, και η Ηρώ στη Θεσσαλονίκη, που απέχει 525 km.
α. Ο Γιάννης ή η Ηρώ διένυσε μεγαλύτερη απόσταση;
β. Το ταξίδι του Γιάννη είχε διάρκεια 6 ώρες και της Ηρώς 7 ώρες. Όταν το συζήτησαν στο σχολείο, ο Γιάννης υποστήριξε ότι η μέση ταχύτητα του αυτοκινήτου τους ήταν μεγαλύτερη, γιατί ταξίδεψαν λιγότερες ώρες. Έχει δίκιο ο Γιάννης;
γ. Με ποια μέση ταχύτητα ταξίδεψε ο Γιάννης και με ποια η Ηρώ;
Στην καθημερινή μας ζωή χρησιμοποιούμε τη λέξη «δύναμη» με πολλές διαφορετικές σημασίες:
- Η δύναμη της συνήθειας
- Η δύναμη της πειθούς
- Η δύναμη της φύσης
- Οι στρατιωτικές δυνάμεις
- Οι ψυχικές δυνάμεις
Σε όλες τις περιπτώσεις, όμως, η χρήση της λέξης «δύναμη» υπονοεί ότι υπάρχει κάποιο αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, ο άνθρωπος που έχει ψυχικές δυνάμεις μπορεί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που του έχουν τύχει.
Η Δύναμη στη Φυσική
Ο άνθρωπος για να μετακινήσει ή να αλλάξει το σχήμα και το μέγεθος άλλων σωμάτων χρησιμοποιεί τους μυς του.
Αν οι δυνάμεις που θέλει να ασκήσει είναι μεγαλύτερες από αυτές που μπορεί, χρησιμοποιεί κατάλληλες διατάξεις που ονομάζονται μηχανές.
Οι μηχανές πολλαπλασιάζουν τις δυνάμεις
1. να αυξήσει την ταχύτητα ενός σώματος που κινείται ή είναι ακίνητο.
Η ταχύτητα ενός σώματος αυξάνεται όταν ασκούμε δύναμη σύμφωνη με τη φορά που το σώμα κινείται.
Αυτό το λέμε επιτάχυνση
2. να ελαττώσει την ταχύτητα ενός σώματος που κινείται.
Η ταχύτητα ενός σώματος μειώνεται όταν ασκούμε δύναμη αντίθετη με τη φορά που το σώμα κινείται.
Αυτό το λέμε επιβράδυνση.
3. να αλλάξει την κατεύθυνση της κίνησης.
Μια δύναμη μπορεί να αλλάξει την κατεύθυνση μιας κίνησης.
